Czy zastanawialiście się kiedyś co to w ogóle jest jedzenie? Kto decyduje o tym co mamy jeść? Dlaczego akurat warzywa mają być podstawą naszej diety? Dlaczego tłuszcz roślinne są zdrowe, a tłuszcze zwierzęce powinniśmy ograniczać? Skąd mamy wiedzieć, które produkty spożywcze wybierać? Która dieta jest dla nas odpowiednia? Odpowiedzi na te pytania można uzyskać u dietetyka lub skorzystać z oferty cateringów dietetycznych, które przy współpracy z doświadczonymi dietetykami i kucharzami dobiorą odpowiednią dietę i zadbają o jej prawidłowe zbilansowanie.
Żywność – czy na pewno wiemy co to znaczy?
W prawie Unii Europejskiej żywność definiowana jest jako:
„Żywność (środek spożywczy) oznacza jakiekolwiek substancje lub produkty, przetworzone, częściowo przetworzone lub nieprzetworzone, przeznaczone do spożycia przez ludzi, lub których spożycia przez ludzi można się spodziewać (..).”
Jednak z żywieniowego punktu widzenia, to związki chemiczne z których składa się żywność są istotne. Aby mogły zostać wykorzystane przez nasz organizm:
- jako źródło energii,
- do budowy komórek,
- do budowy tkanek,
- a także do regulowania wszystkich procesów zachodzących w ciele muszą zostać strawione, a następnie wchłonięte.
Zaliczamy do nich węglowodany, tłuszcze, białka, witaminy i składniki mineralne.
Należy również pamiętać, że w żywności występują składniki nie odżywcze, czyli związki, które ograniczają lub uniemożliwiają wykorzystanie składników odżywczych, bądź wywierają szkodliwy wpływ na organizm człowieka.
Nie istnieje jeden produkty spożywczy, który by zawierał wszystkie składniki odżywcze, dlatego żywność została podzielona na dwanaście grup produktów. Każda z grup charakteryzuje się inną zawartością składnika. Każda substancja ma inne zadanie w naszym organizmie, dlatego tak ważne jest spożywanie urozmaiconej diety, gdyż pozwoli nam to uniknąć niedoborów żywieniowych i dłużej cieszyć się zdrowiem.
Jaką rolę pełni narodowy instytut zdrowia publicznego?
W Polsce instytucją zajmujący się wpływem żywności na zdrowie człowieka oraz wyznaczaniem polskich norm i zaleceń żywieniowych był Instytut Żywności, obecnie tą funkcję objęło NIZP-PZH (Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny).
Normy żywienia 2020 rok
W 2020 roku powstał nowy model zaleceń zdrowego odżywiania, który jest alternatywą dla dobrze już znanej Piramidy Żywności i Żywienia, która obowiązywała przez wiele lat. Talerz Zdrowego Odżywiania bo o nim mowa, pokazuje nie tyle jakie produkty powinny się znajdować na naszym talerzu każdego dnia ale również ile powinniśmy zjadać poszczególnych grup produktów spożywczych. Dlatego wszystkie z nich zostały określone przez nowe normy żywienia. 2020 rok niesie za sobą szereg zmian, które są bardziej dopasowane do obecnych realiów.
Co to są normy żywienia i dlaczego tak ważne?
Normy określają jakie ilości energii i składników odżywczych są niezbędne do zaspokojenia potrzeb żywieniowych praktycznie wszystkich zdrowych osób w danej populacji. Spożycie zgodne z wartościami określonymi w normach ma zapobiegać m.in.:
- chorobom wynikającym z niedoboru energii i składników odżywczych,
- a także szkodliwym skutkom ich nadmiernej podaży.
Zastosowanie norm żywienia w praktyce
Normy żywieniowe dodatkowo umożliwiają rozpoznanie, czy podaż żywności w danym kraju bądź społeczeństwie jest wystarczająca do zapewnienia bezpieczeństwa żywnościowego. Na przykład Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO), porównując zapotrzebowanie na energię ze zwyczajowym jej spożyciem, szacuje rozmiary głodu bądź niedożywienia w różnych regionach świata. Zastosowanie norm żywieniowych ma również duże znaczenie w kontekście gospodarczym.
W obecnym świecie jedzenie odgrywa ogromną rolę, zarówno w aspekcie fizjologiczny, społecznym czy kulturowym, dlatego tak istotne jest zwiększanie wiedzy żywieniowej w społeczeństwie. Informacje, które zostaną zdobyte pozwolą na podejmować świadomych wyborów żywieniowych, a tym samym na zachowaniu lepszego zdrowia.
Przypisy:
- Rozporządzenie (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002 r. ustanawiające ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołujące Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiające procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności.
- M. Jarosz, E. Rychlik, K. Stoś, J. Charzewska, Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie, PZH, 2020
